Odszkodowania za błędy medyczne w 4 prostych krokach
Ciąża przenoszona – skutki i konsekwencje dla matki oraz dziecka…
Ciąża przenoszona
Termin ciąża przeterminowana ( po terminie porodu ) odnosi się do ciąży, która osiągnęła lub przekroczyła 42 0/7 tygodnie od ostatniej miesiączki, natomiast ciąża w późnym terminie oznacza ciążę między 41 0/7 a 41 6/7 tygodniem ciąży. Ryzyko obumarcia płodu zwiększa się po 41 tygodniu.
Przedporodowy nadzór stanu płodu i indukcja porodu są najlepszymi metodami postępowania, aby zmniejszyć chorobowość oraz śmiertelność okołoporodową związaną z ciążą przeterminowaną i w późnym terminie.
Kiedy ciąża trwa 42 tygodnie i dłużej, dziecko może się urodzić zbyt rozwinięte lub zbyt duże. Poród w przypadku dużego dziecka może być utrudniony. Zwiększa się ryzyko wystąpienia:
- urazów okołoporodowych
- krwawienia śródmózgowego u noworodka
- encefalopatii niedotlenieniowo – niedokrwiennej
- mózgowego porażenia dziecięcego
- urazów mózgu
- epilepsji
Ciąża po terminie stwarzają ryzyko niedotlenienia i niedożywienia dziecka. Po 37 tygodniu ciąży łożysko przestaje powoli wykonywać swoje funkcje i maleje. Im dłuższa ciąża, tym bardziej stan łożyska się pogarsza, narażając dziecko na ryzyko utraty tlenu i pokarmów. Aby zminimalizować ryzyko utraty zdrowia dziecka lekarz powinien bacznie monitorować dobrostan płodu. W celu zminimalizowania ryzyka w 41 tygodniu powinien rozważyć zakończenie ciąży poprzez indukcję porodu lub w razie konieczności wykonać cięcie cesarskie.
Ciąża przenoszona, a makrosomia
Dodatkowe ryzyko dla płodu związane z ciążą przeterminowaną łączy się z makrosomią, która z kolei zwiększa ryzyko:
- porodu operacyjnego
- dystocji barkowej
- drgawek u noworodków
- wystąpienia zespołu aspiracji smółki
- niskiej punktacji w skali Apgar w 5 minucie
W przypadku ciąży przeterminowanej częściej występuje małowodzie, które wiąże się:
- z uciskiem pępowiny
- zaburzeniami rytmu serca płodu
- obecnością smółki w płynie owodniowym
- kwasicą u płodu
Ryzyko dla matki jest związane głównie z makrosomią i powikłaniami porodu, takimi jak:
- poważne pęknięcia krocza
- zakażenia
- krwotoki poporodowe
Zalecane jest stosowanie dwóch strategii mających zmniejszyć częstość rozpoznawania ciąż przeterminowanych i w późnym terminie:
- dokładna ocena wieku ciążowego za pomocą sztywnych kryteriów klinicznych np.: znana data owulacji lub wczesne badanie USG
- oddzielenie palcem dolnego bieguna pęcherza płodowego od ścian macicy, jeśli nie stwierdza się przeciwwskazań
Każda ciężarna w ciąży trwającej powyżej 42 tygodni powinna być hospitalizowana. Przeterminowana ciąża z niepewnym wiekiem płodu jest wskazaniem do:
- monitorowania aktywności ruchowej
- ilości płynu owodniowego
- profilu biofizycznego płodu oraz innych jego parametrów
Lekarz winien ściśle nadzorować dobrostanu płodu poprzez badanie kardiotokograficzne ( KTG ). Jeżeli wyniki badań są prawidłowe, wówczas oczekuje się na poród samoistny, a jeśli wykazano jakieś nieprawidłowości należy rozważyć zakończenie ciąży cesarskim cięciem.
Noworodka urodzonego z ciąży przeterminowanej charakteryzują pewne cechy, określane mianem „zespołu przejrzałości”, widoczne po urodzeniu. Zaliczamy do nich:
- „ręce praczki”
- sucha, łuszcząca się skóra
- mała ilość tkanki podskórnej
- mała ilość lub brak mazi płodowej
Jak określa się stopień dojrzałości i wydolności łożyska oraz co to oznacza?
Podczas badania USG w ciąży, lekarz ginekolog ocenia nie tylko rozwój dziecka, ale również umiejscowienie i stopień dojrzałości łożyska. Do określenia tego parametru stosuje się tzw. skalę Grannuma. To skala czterostopniowa – 0, I, II, III. Stopnie te mniej więcej tak odnoszą się do wieku ciąży:
- 0-początek ciąży
- I-połowa ciąży
- II- III. trymestr
- III-około 38-39 tygodnia ciąży
U każdej kobiety dojrzewanie łożyska przebiega indywidualnie i to lekarz ocenia, czy wygląd łożyska i jego stopień dojrzałości nie zagraża życiu dziecka. Podczas badania obserwuje on ilość złogów włóknika i wapnia w łożysku. Duża ilość złogów włóknika i wapnia może pogarszać funkcjonowanie łożyska. W razie wątpliwości, by ocenić bezpieczeństwo dziecka, lekarza zleci przeprowadzenie badania przepływów krwi w tętnicach pępowinowych oraz oceni ilość płynu owodniowego.
Badanie przepływu krwi przeprowadza się ultrasonograficznie metodą kolorowego Dopplera. Badanie to pomaga ocenić wydolność łożyska. Zbyt wczesne starzenie się łożyska jest wskazaniem do częstszego badania USG – nawet co tydzień.
Ciąża przenoszona, a zielone wody płodowe
- Zielone wody płodowe często pojawiają się w przypadku ciąż przenoszonych, czyli po 42 tygodniu ciąży. Zielone wody płodowe stanowią zagrożenie dla życia i zdrowia dziecka.
- W smółce znajduje się wiele biochemicznych substancji, które mogą zostać absorbowane do dróg oddechowych dziecka. Przedostanie się smółki do płuc płodu może spowodować poważne komplikacje w procesie oddychania dziecka po urodzeniu.
- Zespół aspiracji smółki powstaje w okresie bezpośrednio poprzedzającym poród, a najlepszym sposobem profilaktyki jest ciągłe monitorowanie stanu płodu przez zapisy KTG.
- W przypadku stwierdzenia przez lekarza prowadzącego poród objawów niedotlenienia płodu, w postaci spadków tętna, należy jak najszybciej wydobyć dziecko z groźnego roztworu smółki i wód płodowych. Im krótszy okres upłynie od zaaspirowania smółki do płuc do jej usunięcia po urodzeniu, tym większa szansa na niewystąpienie trwałych zmian w naczyniach i strukturach płucnych dziecka.
- Najczęstszymi objawami zespołu aspiracji smółki u noworodka są: gęsty, zielony płyn owodniowy w drogach oddechowych noworodka, zielone podbarwienie skóry, paznokci, pępowiny, zły stan ogólny noworodka po porodzie: bradykardia, obniżone napięcie mięśniowe, bladość powłok, brak czynności oddechowej, niska punktacja w skali Apgar, zaburzenia oddychania.
- W przypadku wystąpienia zespołu aspiracji smółki lekarz zleca wykonanie badań: gazometria krwi tętniczej oraz zdjęcie RTG klatki piersiowej.
- W przypadku wystąpienia zespołu aspiracji smółki istnieje spore ryzyko zakażenia układu oddechowego noworodka. Wówczas najczęściej podaje się dożylnie antybiotyki. Ich podawanie kontynuuje się do momentu uzyskania ujemnych wyników badań mikrobiologicznych.
Ciąża przenoszona i możliwe konsekwencje dla dziecka
Przedłużająca się ciąża może skutkować encefalopatią niedotlenieniowo – niedokrwienną.
Encefalopatia (Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna – ENN) to inaczej niedotlenienie okołoporodowe, którego skutkiem jest uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego. Konsekwencjami encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej mogą być zaburzenia neurologiczne:
- trudności w nauce
- MPD – mózgowe porażenie dziecięce
- padaczka
- śmierć mózgu
Encefalopatię niedotlenieniowo-niedokrwienna można zdiagnozować na podstawie czynników ryzyka wystąpienia niedotlenienia u noworodka. Należą do nich:
- nieprawidłowy zapis kardiotokograficzny – KTG
- obecność smółki w płynie owodniowym
- niska punktacja w skali Apgar
- stan kliniczny po porodzie wymagający resuscytacji
- depresja oddechowa (zwolnienie oraz spłycenie oddychania, bezdech) wraz z bradykardią noworodka (czyli zwolniony rytm serca)
- obrzęk mózgu
- hipoksja mięśnia sercowego (niedotlenienie mięśnia sercowego)
- hipotonia (stan zmniejszonego napięcia mięśniowego) i wstrząs kardiogenny (wstrząs kardiogenny występuje, gdy serce nie jest w stanie pompować tyle krwi, ile potrzebuje organizm do właściwego funkcjonowania, przez co dochodzi do niewydolności mięśnia sercowego)
- martwica mięśni brodawkowatych i wtórnej niedomykalności zastawki trójdzielnej serca
- ostra przednerkowa niewydolność nerek (nagłe pogorszenie się czynności nerek w stopniu uniemożliwiającym usunięcie z organizmu produktów przemiany materii)
- hiponatremia, czyli zwiększenie masy ciała i wydzielanie nadmiernie zagęszczonego moczu
- martwicze zapalenie jelit (NEC)
- zaburzenia hemodynamiczne to inaczej zaburzenia krążenia krwi w żyłach, tętnicach i w sercu – może ono być zbyt słabe lub całkowicie zablokowane.