Udar mózgu, a błąd medyczny

Udar, udar mózgu

• Czy Twoim zdaniem opieka medyczna na izbach przyjęć oraz SOR jest na odpowiednim poziomie?
• Czy kiedykolwiek lekarz zbagatelizował zgłaszane przez Ciebie dolegliwości?
• Czy pomyłka lekarza doprowadziła do trwałego uszczerbku na Twoim zdrowiu lub śmierci bliskiej Ci osoby?

Pośpiech, rutyna, przemęczenie, brak empatii – wszystko to sprawia, że zdrowie i życie pacjentów jest zagrożone. Jesteśmy po to, aby poprawiać jakość opieki medycznej w Polsce. Zgłoś błąd medyczny ku przestrodze, aby wszyscy pacjenci byli traktowani z należytym szacunkiem i godnością.

Udar mózgu

• Udar mózgu jest nagłym ogniskowym lub uogólnionym zaburzeniem czynności mózgu, utrzymującym się dłużej niż 24 godziny (o ile wcześniej nie spowodują zgonu albo nie wycofają się po leczeniu trombolitycznym), bez innej przyczyny niż naczyniowa. Udar mózgu jest bardzo niebezpieczny – jak tylko zauważysz niepokojące Cię objawy, zgłoś się do lekarza.
• Udary niedokrwienne stanowią aż 80% wszystkich udarów. Przyczynami udaru niedokrwiennego są: miażdżyca dużych naczyń, zator sercowo-naczyniowy, choroba małych naczyń mózgowych (udar lakunarny), rozwarstwienie tętnic, zapalenia naczyń mózgowych, zaburzenia krzepnięcia (zespół antyfosfolipidowy, trombofilia), choroby uwarunkowane genetycznie, infekcje (zapalenie opon, HIV), inne.
• Każdy pacjent, u którego pojawiły się objawy udaru mózgu powinien być jak najszybciej skonsultowany przez lekarza neurologa. Osoby z udarem mózgu powinny być leczone na specjalistycznych oddziałach leczenia udaru lub na Oddziale Intensywnej Opieki Medycznej (OIOM). W przypadku udaru niedokrwiennego, leczenie trombolityczne jest możliwe rutynowo jedynie w ciągu 4,5 godziny od wystąpienia objawów.

Objawami udaru mózgu są:

• odrętwienie połowy ciała, jednostronne zaburzenia czucia, jak również osłabienie kończyn
• wykrzywienie twarzy po jednej stronie (w szczególności widoczne jest opuszczenie kącika ust)
• zawroty głowy
• zaburzenia mowy
• niepewny chód, który bywa mylony z odruchami osoby będącej po spożyciu alkoholu
• Objawy udaru mózgu nie zawsze pojawiają się od razu, każdy organizm reaguje inaczej. Jeżeli zaniepokoi Was zachowanie bliskiej osoby, bądźcie czujni – możliwe, że właśnie potrzebuje Waszej pomocy.
• Częstość występowania udaru mózgu. W Polsce zapadalność na udary mózgu wynosi aż 177/100 tys. w przypadku mężczyzn oraz 125/100 tys. odnośnie kobiet.
• Diagnozowanie udaru mózgu. Diagnostyka różnicowa polega na uwzględnieniu innych jednostek chorobowych mogących spowodować nagłe wystąpienie ogniskowych deficytów neurologicznych:
• inne choroby naczyniowe (TIA, migrena skojarzona, zakrzepica żył mózgowia)
• guzy mózgu
• zaburzenia metaboliczne (hipoglikemia, hiperglikemia)
• infekcje ośrodkowego układu nerwowego (opryszczkowe zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych)
• zaburzenia napadowe (ogniskowe napady padaczkowe, porażenie ponapadowe Todda – napad może nie zostać uchwycony klinicznie)
• choroby zapalne (stwardnienie rozsiane, zapalenia naczyń)
• encefalopatię nadciśnieniową
• zaburzenia konwersyjne.

Badania diagnostyczne w momencie przyjęcia pacjenta z podejrzeniem udaru

• W momencie, gdy lekarze podejrzewają udar mózgu zalecane jest jak najszybsze wykonanie badania neuroobrazowego celem różnicowania pomiędzy udarem niedokrwiennym, krwotokiem śródmózgowym i krwotokiem podpajęczynówkowym.
• Bardzo ważne w trakcie diagnostyki w kierunku udaru są badania biochemiczne (krew powinna zostać pobrana w izbie przyjęć przed badaniem neuroobrazowym): morfologia z rozmazem, koagulogram (fibrynogen, PT, INR, APTT), stężenie glukozy we krwi, stężenie elektrolitów, wskaźniki czynności wątroby i nerek, białko C-reaktywne (CRP) i OB, lipidogram, gazometria krwi tętniczej w razie podejrzenia hipoksji.
• Nakłucie lędźwiowe (jeśli zachodzi kliniczne podejrzenie krwotoku podpajęczynówkowego przy prawidłowym obrazie TK głowy; można wykonać tylko po wykluczeniu obecności tarczy zastoinowej – grozi wklinowaniem!).

Badania planowe – poza izbą przyjęć

• Inne badania biochemiczne: TSH, badania w kierunku trombofilii (białko C i S, antytrombina, czynnik V, przeciwciała antyfosfolipidowe, antykoagulant toczniowy – badania niewykonywane rutynowo, do rozważenia w uzasadnionych przypadkach).
• EKG i RTG klatki piersiowej – wykonać w ciągu 24 h od zachorowania.
• Badanie USG metodą doppler duplex i przezczaszkowe – wykonać w ciągu 24 h od zachorowania (zwężenia tętnic zewnątrzczaszkowych i wewnątrzczaszkowych, śledzenie skuteczności trombolizy).
• Angiografia tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego, angiografia klasyczna. W sytuacji gdy podejrzewa się krwotok podpajęczynówkowy, a angiografia w tomografii komputerowej lub w rezonansie magnetycznym nie uwidoczniły tętniaka, należy wykonać klasyczną arteriografię.
• Echokardiografia klasyczna lub przezprzełykowa (przy podejrzeniu zatorowości kardiogennej).
• EEG – w wybranych przypadkach (np. przedłużone zaburzenia świadomości, drgawki poprzedzające pojawienie się deficytu neurologicznego).

Prawidłowe postępowanie może uratować zdrowie i życie pacjenta. Prawidłowo zebrany wywiad od pacjenta lub rodziny, lekarza pogotowia powinien zawierać:

• ustalenie czasu i okoliczności zachorowania (ew. kiedy pacjent był po raz ostatni widziany bez objawów udaru mózgu)
• objawy
• choroby współistniejące
• przyjmowane leki
• ustalenie, czy nie doszło do urazu lub czy pacjent nie miał drgawek

• Opóźnienie w rozpoznaniu udaru mózgu może być tragiczne w skutkach. Dlatego też niezwykle ważne jest wdrożenie postępowania zgodnego z aktualną wiedzą i sztuką medyczną. Diagnostyka, która jest przeprowadzana niestarannie lub też błędna interpretacja wyników badań, mogą doprowadzić do narażenia zdrowia oraz życia pacjenta.
• Jeżeli doszło do błędu medycznego i nie wiesz, gdzie szukać pomocy – zgłoś się do Rejestru Błędów Medycznych. Jesteśmy po Twojej stronie – po stronie poszkodowanego pacjenta.